Koronavirüs vakalarında Türkiye-İtalya kıyaslaması anlamlı mı?

İtalya, koronavirüs salgınında en fazla ölümün yaşandığı ülke olmasının da etkisiyle diğer birçok ülkede kıyaslama ölçütü olarak görülüyor. Ancak İtalyan istatistik uzmanları, dünya genelindeki mevcut verilerin doğrudan kıyaslamalara elverişli olmadığı görüşünde.

İtalya'da koronavirüs vakası görülen ilk 101 bin 739 kişiden 11 bin 591'i hayatını kaybetti. Bu veriler, yüzde 11,3'lük bir ölüm oranına işaret ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün açıkladığı rakamlara göre ise dünya genelinde ölüm oranı yüzde 4,7 seviyesinde.

İtalya'nın, bu yüksek görünen ölüm oranının da etkisiyle "korkutan örnek" haline gelmesini ve İtalya ile diğer ülkeler arasında vaka-ölü sayısı karşılaştırmaları yapılmasını İtalyan uzmanlara sorduk.

İtalyan Uluslararası Siyaset Çalışmaları Enstitüsü'nden (Ispi) araştırmacı Matteo Villa, "Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok ülkede 'İtalya gibi olur muyuz?' sorusu soruluyor. Şu aşamada, farklı ülkelerden gelen verileri kıyaslamak anlamlı mı, yoksa elmalarla armutlar birbirine mi karışıyor?" sorumuza şöyle yanıt verdi:

"(Salgının) ilerleyiş eğrisi tüm ülkelerde aynı şekilde gitmiyor. Bazılarında daha hızlı, bazılarında daha yavaş ilerlediğini görüyoruz. Uluslararası kıyaslamalara baktığımızda evet, elmalarla armutları karıştırıyoruz."

Matteo Villa, ölüm oranlarının ülkelere göre değişmesinde her ülkenin farklı test stratejisi uygulamasının etkili olduğunu vurguladı.

Villa, vaka ve ölüm sayılarının yapılan test sayısına ve semptomsuz ya da az semptomlu kişilerin de tespit edilebilmesine bağlı olarak değiştiğine dikkat çekti ve "Bu nedenle bu yüzdeleri kıyaslama aracı olarak kullanamayız" dedi.

Test sayısı ve sağlık sistemi farkı

Farklı ülkelerden gelen verilerin kıyaslamaya ne kadar uygun ve ne kadar güvenilir olduğunu, İtalya'nın önde gelen anket-araştırma şirketlerinden YouTrend'in kurucularından Lorenzo Pregliasco'ya da sorduk.

Pregliasco, farklı ülkeler arasındaki kıyaslamalarda, yapılan test sayıları ve sağlık sistemlerinin durumunun da göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulayarak şöyle devam etti:

"Farklı ülkelerden gelen veriler kıyaslanabilir ama iki unsuru göz önünde bulundurmak gerekiyor. Birincisi, vaka sayıları, test stratejilerinin farklı olmasından da etkileniyor. Bazı ülkelerde daha yaygın test yapıldığı için daha fazla vaka tespit ediliyor, bazılarında ise daha az test yapıldığı için daha az vaka çıkabiliyor.

İkincisi ise farklı ülkeler ve hatta bir ülke içindeki farklı bölgeler arasında eğrinin zaman içindeki ilerleyişi farklı olabiliyor. İtalya'da örneğin kuzey ve güney bölgeler arasında böyle bir fark var."

Pregliasco, salgın nedeniyle sağlık sistemlerinin ne kadar baskı altında kaldığının da ülkeler arasındaki farklılıkta etkili olduğunu belirtti, "İtalya'nın bazı bölgelerinde olduğu gibi sağlık sistemi büyük baskı altında kalır ya da çökme aşamasına gelirse ölüm oranı da artıyor" dedi.

İtalya genelindeki ölümlerin yüzde 58'i kuzeydeki Lombardiya bölgesinden. Lombardiya'da ölüm oranı yüzde 16 ile İtalya genelinin üzerinde görünüyor.

Lorenzo Pregliasco, Lombardia bölgesinde sağlık sisteminin aşırı yoğunlukla karşı karşıya kalmasının da bu sonuçta etkili olduğunu söyledi.

'İtalya'da 10 vakadan dokuzunu bilmiyoruz'

İtalya'da salgının ilk günlerinde, koronavirüs şüphesi bulunan kişilere semptom göstermeseler de test yapılıyordu. Ancak ilerleyen aşamalarda yalnızca hastalık semptomları olanlar test edilmeye başlandı.

Matteo Villa, ülkede test stratejisinin bu şekilde değiştirilmesinin ardından ölüm oranının yükseldiğine dikkat çekti.

Roma'daki Yabancı Basın Derneği'nin video konferansla düzenlediği basın toplantısında konuşan Matteo Villa şunları söyledi:

"Bir politika değişikliğiyle yalnızca semptomatik olanlar test edilmeye başlandı, o noktadan sonra ölüm oranı yükselmeye başladı. Test politikasına bağlı olduğu sürece bunlar elbette gerçek oranlar olamaz."

Matteo Villa, "İtalya'da görünen ölüm oranı, gerçek ölüm oranını değil, tespit edemediğimiz vakaların yüksek olduğunu gösteriyor. İtalya'daki 10 vakadan 9'unu bilmiyoruz" dedi.

Villa, İtalya'daki gerçek vaka sayısının bilinenin çok üzerinde olması nedeniyle gerçek ölüm oranının da düşük olduğunu iddia etti. Villa'ya göre İtalya'daki gerçek ölüm oranı yüzde 1,1 seviyesinde olmalı.

Lorenzo Pregliasco da "Ölüm yüzdesi toplam vaka sayısı üzerinden hesaplanıyor ama İtalya'da bilinen vaka sayısı gerçek sayının altında" diyor.

İtalya'da koronavirüs salgınının idaresinden sorumlu Sivil Savunma Kurumu Başkanı Angelo Borrelli de geçen hafta yaptığı bir açıklamada, ülkedeki gerçek vaka sayısının tespit edilebilenin 10 katı olmasını "inandırıcı" diye nitelemişti.

GÜNDEM, 31 Mart 2020 04:53