GEÇMEYEN ÖKSÜRÜĞE DİKKAT!

 Öksürük havayollarındaki salgıların temizlenmesi ve solunan yabancı partiküllerin çıkartılması için vücudun doğal bir savunma mekanizmasıdır. Kış aylarında göğüs hastalıkları polikliniğine başvuruların en sık sebebidir. Öksürük birçok nedene bağlı olabilir. 3 haftaya kadar olan öksürüklere akut öksürük, 3-8 hafta arasında sürüyorsa subakut öksürük, 8 haftayı geçiyor ise kronik öksürük olarak adlandırılır. Geçmeyen öksürük ihmal edilmemeli, öksürüğe neden olan problem ciddi bir hastalığın habercisi de olabileceği için zaman kaybetmeden belirlenmelidir. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nazlı Deniz Atik, öksürük ve nedenleri hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Geniz akıntısı kendini öksürükle gösteriyor

 Öksürüğün en sık sebebi geniz akıntısıdır. Alerjik durumlara bağlı gelişebileceği gibi grip, nezle vb. hastalıklarda da postnazal yani geniz akıntısı olabilir. Burnu açmak ve geniz akıntısını azaltmak için sinüs yıkama, burun spreyleri uygulanması, antihistaminik tedaviler postnazal akıntıyı ve buna bağlı öksürüğü azaltacaktır. Solunum yolu enfeksiyonlarından sonra öksürük havayollarının aşırı duyarlanmasına (bronş hiperaktivitesi) bağlı 8 haftaya kadar sürebilir. Endişe edilmesine gerek yoktur, geçici bir durumdur. Ancak öksürük gece uykudan uyandırıyorsa, günlük yaşam aktivitelerini engelliyorsa mutlaka bir hekime başvurulması gerekir. Hekiminiz bu geçici süreci daha rahat atlatmanızı sağlayacak ilaçlar verecektir. Zencefil, zerdeçal, bal, adaçayı, kekik çayı gibi doğal yöntemler de öksürüğü rahatlatmak için kullanılabilir.

Balgam varsa enfeksiyon olabilir

 3-4 hafta süren akut öksürükler daha çok enfeksiyonlara bağlıdır. Bu enfeksiyonlar üst havayolunda veya alt havayolunda olabilir. Öksürüğe eşlik eden balgam olması, balgamın çok miktarda, sarı-yeşil-kahverengi gelmesi, ateş olması enfeksiyonu düşündüren nedenlerdir. Bu durumda mutlaka hekime başvurulmalı ve gereken tetkiklerden sonra tedavi başlanmalıdır.

Kronik hastalığı olanların özellikle dikkat etmesi gerekiyor!

 Özellikle hipertansiyon, şeker hastalığı gibi kronik hastalıkları olanlar ve riskli kişiler enfeksiyonlardan korunmak için mutlaka her yıl grip aşısı olmalıdır. Akciğer ile ilgili kronik hastalığı olan hastalar ise (astım, KOAH, bronşektazi gibi) grip aşıları yanında mutlaka pnömokok yani zatürre aşısı da olmalıdır. Aşılar ile enfeksiyona yakalanma riski azalır. KOAH hastalarında ayrıca adölesan dönemde aşılanmayan hastalarda boğmacaya karşı koruma için Tdap (dTaP/dTPa) aşısı ve 50 yaş üstü KOAH hastalarına Zoster aşısı önerilmektedir.

Geçmeyen öksürük akciğer kanserinin habercisi olabilir…

 8 haftadan uzun süren öksürüklerin sebebi alerji, sinüzit, reflü, diğer hastalıkları tedavisinde kullanılan ilaçlar (tansiyon ilaçları gibi), sigara kullanımı, kalp yetmezliği, astım, kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH), pulmoner fibrozis (akciğerin sertleşmesi) ve hatta akciğer kanseri bile olabilir. Bu durumda mutlaka göğüs hastalıkları hekimine başvurulmalıdır.

Öksürüğün nedenlerinden biri de reflü

 Mide asidi yemek borusunun üst kısımlarını ve soluk borusunu tahriş ederek öksürük refleksini tetikleyebilir. Reflüyü düşündüren diğer belirtiler arasında öksürüğün yemekler ile ilişkisinin olması, ağıza acı su gelmesi, semptomların daha çok gece yatınca ortaya çıkması sayılabilir. Öksürüğünüze mide şikayetleriniz de eşlik ediyor ise mutlaka bir dahiliye veya gastroenteroloji uzmanına görünmeniz önerilir. Gece olan öksürüğün diğer nedenleri arasında astım, kalp yetmezliği, kronik sinüzit sayılabilir. Uzun süren öksürüklerde göğüs hastalıkları, kulak burun boğaz, kardiyoloji ve iç hastalıkları hekimleri bir takım halinde çalışarak sebep araştırılır.

Sigara öksürük ile birlikte akciğer kanserine de neden olabilir

 Sigara içilmesi de öksürüğün sık nedenlerindendir. Sigara aynı zamanda zatürre riskini de artırır. Sigara içenlerde gece boyu havayollarının sigara içilmemesi nedeniyle temizlenmeye başlaması nedeniyle sabahları öksürük ve balgam çıkarma görülebilir. Sigara akciğer kanseri riskini de artırmaktadır. Uluslararası rehberler 50 yaşın üzerinde, hayatı boyunca 20 yıl günde 1 paket sigara içmiş ve halen içen veya son 15 yılda bırakan kişilere düşük doz tomografi çekilerek akciğer kanseri taraması yapılmasını önermektedir. Sigaranın birçok hastalığa sebep olduğunun farkında olunmalı, bırakmak için gerekiyorsa mutlaka destek alınmalıdır. 

8 haftadan sonra bir uzmana başvurun

 Öksürük geliştiğinde öksürük kesici şurup-hap gibi tedaviler başlamaktansa öksürüğün nedeninin araştırılması gerekir. Özellikle 8 haftayı geçen öksürüğü olan kişiler mutlaka bir göğüs hastalıkları hekimine başvurmalıdır. Öksürük ile gelen hastalarımızda ilk başta fizik muayene mutlaka yapılır, ardından akciğer röntgeni, solunum fonksiyon testi ve gerekirse laboratuvar testleri ve akciğer tomografisi istenebilir.

SAĞLIK, 19 Ocak 2024 08:37